Dag in, dag uit, week in, week uit, loopt men de kans geconfronteerd te worden met onplezierige omstandigheden. Op de een of andere manier slaagt hij erin zich door deze perioden heen te worstelen, in de overtuiging dat er niet veel is dat hij kan doen om zijn leven te verbeteren. Wellicht levert een project op het werk, dat maanden van voorbereiding heeft gekost, niet het verwachte succes op; wellicht is de productie op kantoor de laatste paar maanden scherp gedaald; of de verbouwing van zijn huis neemt meer tijd in beslag dan eerst werd gedacht. Zulke dingen gebeuren en zijn voor velen van ons maar al te gewoon.

Maar deze dingen hoeven niet de normale gang van zaken te vormen die in je leven plaatsvindt. Je kunt een gelukkig bestaan leiden en op elk gebied van je leven je doeleinden bereiken – voor jezelf, voor je gezin, je werk of je gemeenschap. De doeleinden die je je voorstelde voor jezelf kunnen worden bereikt.

Als dergelijke doelen niet worden bereikt of als je je in een situatie bevindt die is verslechterd, dan valt hiervoor een feitelijke oorzaak te ontdekken. Het idee dat dingen in feite worden veroorzaakt, is iets wat mensen zich doorgaans vaak niet realiseren. Ze vinden niet zomaar vanzelf plaats. Er zijn redenen voor elke onplezierige of moeilijke omstandigheid – redenen waar je iets aan kunt doen.

Zonder hiervan op de hoogte te zijn, is de Mens vaak afhankelijk van het geloof dat magie of geluk de kracht hebben om invloed op zijn leven uit te oefenen, of wendt hij zich tot het bestuderen van de sterren om zijn toekomst te bepalen, denkend dat de bewegingen van de planeten en sterren hem duidelijkheid kunnen verschaffen over wat er in zijn leven gaat gebeuren. Deze dingen zijn allemaal niet gebaseerd op rede of kennis. Veel mensen hopen gewoon tevergeefs (zonder succes) dat er verder niets fout zal gaan of ze misleiden zichzelf door te geloven dat het leven normaal gesproken een strijd is en “zo is het leven nu eenmaal”.

Bijvoorbeeld: een boer die in een bepaald jaar een zeer slechte oogst heeft gehad, kan daar geen logische verklaring voor vinden. Hij heeft er geen idee van dat hij zelf deze situatie veroorzaakt heeft. Als je het echter zou onderzoeken, zou je ontdekken dat de boer eerder verzuimd had om de zaden veilig op te slaan die in het voorjaar moesten worden geplant, en dus werden de zaden door insecten aangevreten. Als hij zich dit niet realiseert, zou hij allerlei vreemde “redenen” kunnen bedenken of het gewoon kunnen wijten aan domme pech.

Hier is nog een voorbeeld. In een fabriek waar de productie laag is, zou de manager personeelsveranderingen kunnen aanbrengen, nieuwe medewerkers kunnen aannemen, enzovoort, in een poging de productie te verhogen voordat de fabriek failliet gaat. Maar het ontbreekt de manager misschien aan de bekwaamheid die nodig is om de gang van zaken in de fabriek werkelijk goed te inspecteren en de oorzaak van de lage productie te vinden. Als je de fabriek zou inspecteren, kun je wellicht ontdekken dat de leveranciers weigeren om de nodige grondstoffen te leveren, omdat de boekhoudafdeling van de fabriek de rekeningen niet betaalde.

Om dergelijke situaties, op welk gebied van het leven dan ook, te onderzoeken, aan te pakken en te verbeteren, moet je over de bekwaamheid beschikken om feitenonderzoek te doen – het vermogen hebben om redelijk of verstandig te denken en de feitelijke oorzaak van het probleem te vinden.

Feitenonderzoek is het zorgvuldig blootleggen en uitsorteren van feiten. Bij het doen van een feitenonderzoek breng je zorgvuldig de details ergens van aan het licht en inspecteer je die, in een poging de werkelijke feiten aan de weet te komen, met name in een poging om een oorzaak te vinden.

Wanneer je een gedegen feitenonderzoek doet, ontdek je de feitelijke oorzaak van het probleem waarmee je geconfronteerd wordt. Je ziet bijvoorbeeld dat de productie in de een of andere organisatie teruggelopen is. Dit is geen goede situatie en die moet worden onderzocht en de oorzaak ervan moet worden vastgesteld. Feitenonderzoek kan ook worden toegepast op je eigen persoonlijke leven om de omstandigheden ervan te verbeteren.

Wanneer je een feitenonderzoek doet, moet je jezelf afvragen, “Wat begrijp ik niet?” aangaande de bestaande omstandigheden die je wilt aanpakken. Je zult merken dat twee feiten niet overeenstemmen – dat wil zeggen, dat ze verschillend zijn en dat het niet mogelijk is dat ze allebei waar zijn – zodat je ze niet kunt begrijpen. Dus probeer je deze twee feiten te begrijpen: je stelt vragen over deze twee feiten en komt dan een ander punt tegen dat je niet begrijpt. En als je dit probeert te begrijpen, kom je iets anders tegen wat je dan niet begrijpt. En ergens onderweg zul je de feitelijke reden of oorzaak vinden voor de omstandigheden die je aan het onderzoeken bent.

Elk feitenonderzoek zou op die manier voortgang moeten maken – vragen blijven stellen telkens wanneer iets niet logisch is. Soms moeten er vele vragen worden gesteld, soms hoef je alleen maar iets te vragen zoals “Wat is dat voor een geluid?” om bij de bron van een moeilijkheid terecht te komen. Hier is een voorbeeld van een snel feitenonderzoek bij een noodsituatie: een machinist heeft de wacht in de machinekamer van een schip. Omdat hij jarenlang machinist is geweest, gebruikt hij zijn ervaring wanneer hij zijn gebied observeert. Hij hoort een gesis dat er niet zou moeten zijn – iets wat in tegenspraak is met de normale condities in de machinekamer. Hij bekijkt snel de omgeving en ziet niets dat niet normaal is, behalve dan een klein wit wolkje. De machinist combineert wat hij ziet met wat hij hoort en gaat naar het witte wolkje om het beter te bekijken. Hij ziet dat er een afsluiter kapot is en sluit meteen de stoom af. Het sissen stopt.

In een paar woorden, (a) je vindt een slecht functionerend deel van een organisatie of van wat je ook maar aan het onderzoeken bent, gevolgd door (b) je vindt iets dat je er niet aan begrijpt en (c) je stelt vragen aan de mensen in dat gebied die met het probleem te maken hebben of je bekijkt het gebied om meer informatie te krijgen.

Door deze volgorde aan te houden, zul je de oorzaak van het probleem vinden, die vervolgens kan worden aangepakt zodat het gebied weer naar behoren functioneert. In een organisatie kan men deze drie stappen steeds weer toepassen en meestal is dat voldoende om te zorgen dat zij zonder problemen blijft functioneren.

Statistieken (een aantal dat, of hoeveelheid die je vergelijkt met een eerder aantal of eerdere hoeveelheid van hetzelfde) spelen bij feitenonderzoek een rol. Een statistiek toont de productie van een activiteit of afdeling of organisatie, in vergelijking tot een eerder moment in de tijd. Ze weerspiegelt het al of niet bereiken van de doelstelling van het gebied – als de statistieken opwaarts gaan, komt men dichter bij het waarmaken van wat men in dat gebied van plan was, want de dingen in een organisatie moeten groter worden, niet kleiner.

Bij het doen van een feitenonderzoek, kijk je naar statistieken die naar beneden gaan (minder worden). Deze zijn vanzelfsprekend niet logisch, dus ondervraag je de mensen die verantwoordelijk zijn voor de productie die door de statistieken wordt gemeten. In hun antwoorden zal er iets zijn wat onlogisch voor je is – ze zouden bijvoorbeeld kunnen zeggen: “We kunnen de rekeningen niet betalen want José heeft vrije tijd opgenomen om een cursus te doen.” Je bent alleen maar op zoek naar iets wat onlogisch is. Dus ondervraag je de persoon die je deze informatie gaf en spreek je ook met José over de rekeningen. Vroeg of laat zul je de werkelijke reden ontdekken. Laten we in dit geval zeggen dat je ontdekt dat José is begonnen aan een cursus boekhouding, omdat ze niet wist hoe ze op de juiste manier met de boekhouding om moest gaan. Als gevolg daarvan was ze bang om rekeningen te betalen totdat ze de cursus had voltooid. Nu je de juiste oorzaak hebt gevonden, is het gemakkelijk voor je om uit te werken hoe je het moet aanpakken. Het bedrijf heeft in feite voldoende geld om de rekeningen te betalen en dit wordt meteen gedaan, terwijl er ook voor wordt gezorgd dat José haar cursus voltooit en weet hoe ze de boekhouding moet doen.

Als je het spoor volgt van de dingen die je niet begrijpt, zal er een van de twee volgende dingen gebeuren. Het is óf een dood spoor (een gang van zaken die geen resultaten oplevert) en het gaat niet verder, waarop je terugkeert naar een eerder punt in je feitenonderzoek, waar de dingen logischer begonnen te worden, óf je vragen leveren meer informatie op die bruikbaar is. En als er meer informatie naar boven komt, zul je zien dat er dingen zijn die je niet kunt begrijpen en die je op kunt volgen.

Wanneer je twee feiten tegenkomt die in strijd (tegengesteld) zijn met elkaar, stel je vragen over deze twee feiten en dan krijg je een ander punt dat je niet begrijpt. Je blijft dit spoor van dingen die je niet begrijpt verder volgen totdat de werkelijke reden is gevonden.

Om dit op een andere manier duidelijker te maken, de vaardigheid die bij dit feitenonderzoek wordt gebruikt, is als het vinden van een draadje dat ergens uitsteekt – iets dat je niet kunt begrijpen – en door vragen te stellen, trek je aan het draadje. Terwijl je eraan trekt, komt er een katje tevoorschijn. Je trekt aan het draadje door meer vragen te stellen en er komt een baby-gorilla tevoorschijn. Je trekt nog wat meer en er komt een tijger tevoorschijn. Nu trek je nog een keer en allemachtig! Je hebt een General Sherman-tank (een grote krachtige tank vernoemd naar een beroemde generaal) te pakken! Dat is waar je naar op zoek was, namelijk de werkelijke reden voor de moeilijkheden die je wilt oplossen.

Zie je, het is niet logisch dat mensen lui of dom zijn. Aan de basis van het probleem zul je de werkelijke oorzaak vinden voor mensen die geen enkele actie ondernemen in een organisatie die problemen heeft of voor een ontsteltenis die maar nooit lijkt op te lossen.

Als je je “General Sherman-tank” te pakken hebt, kun je actie ondernemen.

Er zit altijd een reden achter een slechte statistiek of een slechte conditie. Stel vragen aan de betrokkenen totdat je de werkelijke reden boven water hebt gekregen. Het zal nooit zijn: “Viola is niet al te snugger.” De reden zal meestal zijn dat Viola was aangenomen als typiste, maar nooit had leren typen. Of dat degene die de leiding heeft over de afdeling, nooit op zijn werk verschijnt.

De werkelijke reden voor een statistiek die naar beneden gaat, is altijd iets dat heel gemakkelijk te begrijpen valt. Als je genoeg vragen stelt, zul je de echte reden krijgen en dan kun je doeltreffend handelen.

Ook al is deze techniek van feitenonderzoek erg eenvoudig, ze is zeer effectief omdat je er goede resultaten mee krijgt. Ze kan worden toegepast wanneer je met eenvoudige of zelfs met moeilijk te begrijpen problemen te maken krijgt, zodat je de feitelijke reden kunt vinden die er de oorzaak van is. Dit helpt je om ze op te lossen.

Naarmate je feitenonderzoek in de praktijk brengt, zullen je vaardigheden verbeteren. Je kunt je vaardigheden aanscherpen en ze effectiever maken, zodat je meteen in staat bent om iets te zien wat je niet begrijpt en actie kunt ondernemen. Hoewel deze bekwaamheid bij mensen niet van nature aanwezig is – ze worden er niet mee geboren – kun je de vaardigheid gemakkelijk aanleren.

Om de snelheid en effectiviteit van feitenonderzoek nog groter te maken, moet men de principes van de logica kunnen begrijpen en toepassen. “Logica” is een onderwerp dat verkeerd werd begrepen en ook onnodig ingewikkeld is gemaakt. Dat is niet langer het geval. In het volgende artikel zul je grondbeginselen leren in verband met de logica.