Κάποιος μπορεί να σου πει ότι έχει κάποια σύγχυση σχετικά με τη δουλειά του. Και αν δεν ξέρει πώς να χειριστεί αυτή τη σύγχυση, στα σίγουρα βιώνει αυτό το συναίσθημα γιατί δεν έχει κάποιον τρόπο να τη λύσει. Σύγχυση είναι κάτι που δε φαίνεται να έχει καμιά άμεση λύση.

Για παράδειγμα, αν έβγαινες έξω από το σπίτι σου και ξαφνικά ένας δυνατός άνεμος φυσούσε φύλλα, χαρτιά και μικρά σκουπίδια παντού – αυτό θα ήταν σύγχυση.

Ένα άλλο παράδειγμα θα ήταν εάν δούλευες στον υπολογιστή σου και ξαφνικά η οθόνη άρχιζε να τρεμοπαίζει και η εικόνα εξαφανιζόταν.

Όταν εξετάσεις τα πολλά πράγματα που μπορούν να σε επηρεάσουν και να σε αναστατώσουν στη ζωή σου, μερικές φορές φαίνεται ότι όλες οι δυσκολίες προκαλούνται από κάποιο είδος σύγχυσης. Ο εργαζόμενος μπορεί να συνειδητοποιήσει ότι κάτι συμβαίνει που του προκαλεί σύγχυση, αλλά αν δεν ξέρει πώς να το χειριστεί, απλώς προσπαθεί να συνεχίσει και να το ξεπεράσει κατά κάποιον τρόπο.

Όταν έχεις πολλά άλυτα προβλήματα, καταλήγουν σε μια τεράστια σύγχυση. Πού και πού, ένας εργαζόμενος μπορεί να λάβει εντολές που είναι τόσο διαφορετικές η μια από την άλλη –μερικές φορές του λένε ακόμα και να κάνει κάτι το αντίθετο– που μπορεί να πέσει σε μεγάλη σύγχυση.

Ένα σύγχρονο εργοστάσιο μπορεί να λαμβάνει τόσο κακή διαχείριση που να φαίνεται ότι όλο το μέρος είναι μια μεγάλη σύγχυση – βρίσκεται σε τόσο μεγάλη σύγχυση, που δε φαίνεται να υπάρχει τρόπος για να το χειριστείς και να το βελτιώσεις.

Συνήθως οι άνθρωποι βασίζονται στην τύχη για να τους βοηθήσει να βγουν από οποιαδήποτε σύγχυση που είναι πάρα πολύ μεγάλη για να τη χειριστούν. Τύχη σημαίνει να βασίζεσαι σε κάτι άλλο πέρα από τη δική σου απόφαση για το τι θα συμβεί στο μέλλον σου, και εσύ να μην έχεις κανέναν έλεγχο σ’ αυτό. Αν ήταν να αφήσεις το τιμόνι ενώ οδηγείς ένα αυτοκίνητο ελπίζοντας ότι το αυτοκίνητο θα παραμείνει στον δρόμο κατά τύχη, συχνά θα απογοητευόσουν. Έτσι είναι και στη ζωή. Εκείνα τα πράγματα που δε χειρίζεσαι και απλά ελπίζεις ότι η τύχη θα τα επιλύσει συνήθως δεν επιλύονται από μόνα τους.

Μπορεί να έχεις ακούσει ή να έχεις δει έναν φίλο που απλώς αγνοεί τους λογαριασμούς που πρέπει να πληρώσει και σφίγγει τα δόντια ελπίζοντας ότι θα κερδίσει κάποιο λαχείο ή στις ιπποδρομίες και θα έχει πολλά χρήματα ώστε να λύσει όλα του τα προβλήματα. Μπορεί να ξέρεις ανθρώπους που χειρίζονταν τη ζωή τους κατ’ αυτό τον τρόπο για χρόνια. Αλλά το να βασίζεσαι στην τύχη για να σε βγάλει από τη σύγχυση, είναι το ίδιο με το να μην κρατάς πλέον το τιμόνι και να μην οδηγείς το αυτοκίνητό σου. Η σύγχυση δε θα χειριστεί τον εαυτό της.

Θα ήταν συνετό επομένως να καταλάβεις τι είναι ακριβώς η σύγχυση και πώς μπορεί να επιλυθεί.

Η ΣΥΓΧΥΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΣΤΑΘΕΡΟ ΔΕΔΟΜΕΝΟ

Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, η σύγχυση είναι κάτι που δε φαίνεται να έχει καμιά άμεση λύση.

Αλλά κατά μια ευρύτερη έννοια, ΜΙΑ ΣΥΓΧΥΣΗ ΥΠΑΡΧΕΙ ΟΤΑΝ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ ΚΑΤΙ ΠΟΥ ΔΕΝ ΤΟ ΠΡΟΒΛΕΨΕΣ (ΔΕ ΝΟΜΙΖΕΣ ΟΤΙ ΕΠΡΟΚΕΙΤΟ ΝΑ ΓΙΝΕΙ).

Εάν στεκόσουν στη μέση ενός δρόμου με μεγάλη κυκλοφορία, θα ήταν πιθανόν να νιώσεις σύγχυση απ’ όλη αυτή την κίνηση που θα πέρναγε σαν αστραπή γύρω σου. Αν στεκόσουν στη μέση μιας δυνατής θύελλας, με φύλλα και χαρτιά να αιωρούνται εδώ κι εκεί, θα ήταν πιθανόν να νιώσεις σύγχυση.

Είναι δυνατόν να κατανοήσουμε πραγματικά μια σύγχυση; Μπορεί να αναλυθεί μια σύγχυση σε μέρη; Η απάντηση και στα δυο είναι «ναι».

Για παράδειγμα, αν ήσουν ο υπεύθυνος υποδοχής σε μια μεγάλη εταιρεία και είχες δέκα κλήσεις ταυτόχρονα, μπορεί να ένιωθες σύγχυση. Αλλά, υπάρχει όμως κάποια λύση γι’ αυτό το πρόβλημα;

Ή, αν ήσουν επιστάτης ενός εργαστηρίου και είχες τρεις καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και ταυτόχρονα γινόταν ένα ατύχημα – υπάρχει κάποια λύση γι’ αυτό;

Ναι, υπάρχει. Μπορείς να χειριστείς οποιαδήποτε σύγχυση όταν ξέρεις τι είναι στην πραγματικότητα μια σύγχυση και πώς να τη χειριστείς.

Μια σύγχυση είναι σύγχυση μόνο όσο όλα τα κομμάτια ή τα τμήματα ενός πράγματος είναι σε κίνηση. Μια σύγχυση είναι σύγχυση μόνο όσο δεν έχεις ορίσει ή δεν έχεις κατανοήσει κανένα μέρος της.

Η σύγχυση είναι η βασική αιτία της κουταμάρας. Στον κουτό, όλα τα πράγματα, εκτός από τα πολύ απλά, προκαλούν σύγχυση. Επομένως, αν ξέρεις από τι αποτελείται η σύγχυση, ανεξάρτητα από το πόσο έξυπνος μπορεί να είσαι, θα γίνεις εξυπνότερος.

Αν χρειάστηκε ποτέ να διδάξεις κάποιον που δεν ήταν και πολύ έξυπνος, θα το καταλάβεις αυτό καλά. Επιχειρείς να του εξηγήσεις πώς λειτουργεί κάποιο πράγμα. Του το λες και του το ξαναλές και του το ξαναλές. Κι έπειτα τον στέλνεις να το κάνει αυτό και τα κάνει θάλασσα αμέσως. Λέει ότι «δεν κατάλαβε» ή ότι «δεν το έπιασε». Η απλή αλήθεια είναι ότι βρισκόταν σε σύγχυση.

Το 99% όλης της εκπαίδευσης αποτυγχάνει, όταν αποτυγχάνει, επειδή ο μαθητής βρίσκεται σε σύγχυση. Δεν είναι σε σύγχυση μόνο με αυτό που προσπαθεί να μάθει να κάνει, αλλά και με την ίδια τη ζωή. Όταν κάποιος αποτυγχάνει, αυτό συμβαίνει επειδή το άτομο βρίσκεται σε σύγχυση. Για να μάθεις για μηχανές ή πώς να ζήσεις τη ζωή, πρέπει να είσαι σε θέση να διαχωρίσεις τη σύγχυση στα μέρη της και να τη χειριστείς ώστε να μη σου προκαλεί πλέον σύγχυση.

Όταν χειρίζεσαι μια σύγχυση, υπάρχει ένας κανόνας που μπορείς να χρησιμοποιήσεις. Ονομάζεται Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΣΤΑΘΕΡΟΥ ΔΕΔΟΜΕΝΟΥ. Αρχή σημαίνει ένας κανόνας ή νόμος και σταθερό δεδομένο σημαίνει ένα γεγονός ή μια πληροφορία ή ακόμα και ένα αντικείμενο που είναι αξιόπιστο και δεν αλλάζει. Μπορείς να το χρησιμοποιήσεις για να σε βοηθήσει να διευκρινίσεις τη σύγχυση ή ακόμη και να την αποτρέψεις.

Για παράδειγμα, εάν έβλεπες πάρα πολλά χαρτιά να στροβιλίζονται στον αέρα σ’ ένα δωμάτιο, θα φαίνονταν ότι είναι σε σύγχυση – μέχρι τη στιγμή που θα επέλεγες ένα χαρτί να είναι το χαρτί που θα κοίταζες. Έτσι, θα μπορούσες να δεις ότι οτιδήποτε άλλο στο δωμάτιο ήταν σε κίνηση (κινούνταν τριγύρω). Μ’ άλλα λόγια, μια κίνηση που δημιουργεί σύγχυση μπορεί να γίνει κατανοητή βρίσκοντας ένα πράγμα και αποφασίζοντας ότι αυτό το ένα πράγμα είναι ακίνητο.

Μπορείς να το κάνεις αυτό από μόνος σου, εάν πάρεις μια χούφτα από μικρά κομματάκια χαρτί και τα πετάξεις στον αέρα. Τώρα πάρε ένα από τα κομμάτια χαρτιού και χρωμάτισέ το μαύρο. Πέταξε τα μικρά κομματάκια χαρτί ξανά και εντόπισε το μαύρο. Θα σου φαίνεται ότι υπάρχει λιγότερη σύγχυση τότε, επειδή χρησιμοποιείς ένα σταθερό δεδομένο για να ευθυγραμμίσεις (να βάλεις σε τάξη) την υπόλοιπη σύγχυση.

Σ’ ένα ρεύμα κυκλοφορίας, θα υπήρχε μεγάλη σύγχυση εάν όλα τα αυτοκίνητα κινούνταν – εκτός κι αν εντόπιζες ένα αυτοκίνητο και αποφάσιζες ότι αυτό, σε σχέση με τα άλλα αυτοκίνητα, ήταν ακίνητο. Θα μπορούσες να παρακολουθήσεις τα άλλα αυτοκίνητα σε σύγκριση με εκείνο που επέλεξες και να δεις πώς ρέει η κυκλοφορία.

Η ρεσεψιονίστ που δέχεται δέκα τηλεφωνήματα μονομιάς, λύνει τη σύγχυση αποφασίζοντας ότι ένα τηλεφώνημα είναι το πρώτο το οποίο θα λάβει την προσοχή της. Δεν έχει σημασία σε ποιο θα απαντήσει πρώτα. Η σύγχυση των «δέκα τηλεφωνημάτων μονομιάς» γίνεται μικρότερη τη στιγμή που απομονώνει ένα τηλεφώνημα για να το απαντήσει.

Ο επιστάτης που αντιμετωπίζει τρία έκτακτα περιστατικά και ένα ατύχημα, χρειάζεται μόνο να αποφασίσει ποιο θα χειριστεί πρώτα για να μειώσει τη σύγχυση της κατάστασης και να θέσει τα πράγματα υπό τον έλεγχό του.

Μέχρι να επιλέξεις σε μια σύγχυση μια πληροφορία, ένα αντικείμενο, ένα συγκεκριμένο πράγμα –το σταθερό δεδομένο–, η σύγχυση συνεχίζεται. Το ένα πράγμα που επιλέγεις και χρησιμοποιείς γίνεται το σταθερό δεδομένο για τα υπόλοιπα αντικείμενα της σύγχυσης.

Οποιοδήποτε τμήμα γνώσης –ας πούμε για παράδειγμα, πώς να φτιάξεις ένα κέικ– δομείται από ένα δεδομένο. Αυτό είναι το σταθερό δεδομένο του.

Όταν φτιάχνεις ένα κέικ, το σταθερό δεδομένο μπορεί να είναι το ότι, όταν βάζεις όλα τα υλικά σ᾽ έναν φούρνο, ψήνονται και γίνονται ένα κέικ. Αν προσπαθήσεις να αποδείξεις το σταθερό δεδομένο ως λάθος ή εσφαλμένο, όλη η γνώση που είχες μπορεί να πέσει σε σύγχυση. Για παράδειγμα, αν κάποιος έλεγε ότι ο φούρνος ήταν κακό πράγμα και ότι τα κέικ δεν πρέπει να ψήνονται στον φούρνο, το όλο θέμα θα σου προκαλούσε σύγχυση.

Ένα σταθερό δεδομένο ούτε καν χρειάζεται να είναι σωστό. Είναι απλώς το ένα πράγμα με το οποίο ευθυγραμμίζονται όλα τα άλλα και αποτρέπει τα πράγματα από το να γίνουν μια πλήρης σύγχυση.

Αν δίδασκες σε κάποιον πώς να χρησιμοποιήσει μια μηχανή και αυτός δεν κατάφερνε να καταλάβει και να ακολουθήσει τις οδηγίες σου, αυτό συνέβη επειδή δεν είχε ένα σταθερό δεδομένο. Θα πρέπει πρώτα να καταλάβει ένα δεδομένο. Αφού καταλάβει και κατανοήσει εκείνο το ένα δεδομένο, μπορεί να κατανοήσει άλλα. Το κάθε άτομο θα έχει πρόβλημα σε μια κατάσταση σύγχυσης μέχρι να κατανοήσει πλήρως ένα δεδομένο ή ένα πράγμα.

Οι συγχύσεις, ανεξάρτητα από το πόσο μεγάλες και ανυπέρβλητες κι αν μοιάζουν, αποτελούνται από δεδομένα, νόμους, κανόνες ή μέρη από κάτι. Κατανόησε ένα μέρος ή έναν νόμο ή κανόνα και θα είσαι σε θέση να χειριστείς τη σύγχυση. Όταν έχεις κατανοήσει πώς να κάνεις ένα κομμάτι να λειτουργεί, δες πώς λειτουργούν τα άλλα σε σύγκριση με αυτό και θα έχεις σταθεροποιήσει τη σύγχυση. Και μετά, ευθυγραμμίζοντας άλλα πράγματα με αυτό που έχεις κατανοήσει, σύντομα θα είσαι σε θέση να ελέγξεις και να χειριστείς πλήρως τη σύγχυση.

Όταν διδάσκεις το άτομο πώς να χρησιμοποιεί ένα μηχάνημα, μην του δίνεις ένα σωρό πληροφορίες και μην υποδεικνύεις μετά τα πράγματα που έκανε λάθος. Αυτό θα τον έβαζε σε σύγχυση και θα τον έκανε να πράξει κουτά. Βρες κάποιο τμήμα της σύγχυσής του με το οποίο θα αρχίσεις, ένα δεδομένο. Για παράδειγμα, πες του: «Έτσι αρχίζεις το μηχάνημα».

Όταν δεις κάποιον που βρίσκεται σε σύγχυση, μπορεί να είναι επειδή του δώσανε έναν χείμαρρο οδηγιών, χωρίς να τις κατανοεί, και κατά συνέπεια δεν έχει μια σαφή ιδέα για το πώς έχουν τα πράγματα ή το πώς λειτουργούν. Για να χειριστείς κάποιον που είναι έτσι, θα μπορούσες να αρχίσεις με κάτι πολύ απλό, όπως: «Αυτό είναι ένα μηχάνημα». Μετά κάνε τον ν’ αποκτήσει βεβαιότητα γι’ αυτό. Βάλε τον να το αγγίξει, να το ψηλαφίσει, να το σπρώξει. Και θα εκπλαγείς με το πόσο χρόνο μπορεί να πάρει αυτό, αλλά θα εκπλαγείς επίσης και με το πώς αυξάνεται η σιγουριά του. Απ’ όλα τα πολύπλοκα ή δύσκολα πράγματα που πρέπει να μάθει ώστε να είναι ικανός να χειρίζεται το μηχάνημα, πρέπει πρώτα να μάθει ένα δεδομένο. Δεν είναι καν σημαντικό ποιο δεδομένο θα μάθει πρώτα, φτάνει να το μάθει καλά. Είναι πάντα καλύτερο να διδάξεις σε κάποιον ένα απλό βασικό δεδομένο. Για παράδειγμα, θα μπορούσες να του δείξεις πώς λειτουργεί το μηχάνημα, θα μπορούσες να του εξηγήσεις τι φτιάχνει το μηχάνημα ή θα μπορούσες να του πεις γιατί επέλεξαν εκείνον για να χειριστεί αυτό το μηχάνημα. Αλλά εσύ πρέπει να του κάνεις σαφές ένα βασικό δεδομένο, διαφορετικά θα είναι χαμένος στη σύγχυση.

Η σύγχυση είναι αβεβαιότητα. Η σύγχυση είναι κουταμάρα. Η σύγχυση είναι ανασφάλεια. Όταν αναλογίζεσαι την αβεβαιότητα, την κουταμάρα και την ανασφάλεια, αναλογίσου τη σύγχυση και θα είσαι σωστός.

Τι είναι λοιπόν η βεβαιότητα; Βεβαιότητα είναι η έλλειψη σύγχυσης. Τι είναι λοιπόν η ευφυΐα; Ευφυΐα είναι η ικανότητα να χειρίζεσαι τη σύγχυση. Τι είναι λοιπόν η ασφάλεια; Ασφάλεια είναι η ικανότητα να χειρίζεσαι, να ξεπερνάς ή να βάζεις τάξη στη σύγχυση. Η βεβαιότητα, η ευφυΐα και η ασφάλεια ισοδυναμούν με την έλλειψη σύγχυσης ή την ικανότητα να χειρίζεσαι τη σύγχυση.

Πώς συνδέεται η τύχη με τη σύγχυση; Τύχη είναι η ελπίδα πως κάποια ανεξέλεγκτη συγκυρία θα σε βγάλει από μια δύσκολη θέση. Το να βασίζεσαι στην τύχη σημαίνει πως θα αποτυγχάνεις. Δε θα σε βοηθήσει να είσαι επιτυχής.