Αποσαφήνιση είναι η ενέργεια του να απαλλάσσεις κάτι από τη σύγχυση ή την αβεβαιότητα. Η Λεξισαφήνιση είναι οι μέθοδοι ή οι τρόποι και οι ενέργειες για να βρίσκεις και να απαλλάσσεσαι από την έλλειψη γνώσης, την παρανόηση και τη λανθασμένη κατανόηση λέξεων, καθώς και από οτιδήποτε εμποδίζει τη χρήση τους.

Υπάρχουν διάφορες μέθοδοι Λεξισαφήνισης. Δύο απ’ αυτές δίνονται παρακάτω για να σε βοηθήσουν στη μελέτη σου και να σου δώσουν τη δυνατότητα να βοηθήσεις άλλους:

1. ΒΑΣΙΚΗ ΛΕΞΙΣΑΦΗΝΙΣΗ

Η Βασική Λεξισαφήνιση είναι η μέθοδος με την οποία βρίσκεις μια παρανοημένη λέξη ψάχνοντας στο κείμενο πιο πριν από το σημείο όπου έχεις δυσκολία.

Όταν μελετάς κάτι, είναι σημαντικό να ξέρεις πώς να συνεχίζεις να προχωράς και να τα πηγαίνεις καλά. Για να είσαι επιτυχημένος μαθητής, θα πρέπει να κοιτάς κάθε λέξη που συναντάς την οποία δεν καταλαβαίνεις. Οπότε, μην προσπερνάς ποτέ μια λέξη που δε γνωρίζεις τη σημασία της.

Αλλά αν συναντήσεις ποτέ προβλήματα ενώ μελετάς, θα χρησιμοποιήσεις τη Βασική Λεξισαφήνιση για να σε βοηθήσει να βρεις και να χειριστείς την παρανοημένη λέξη που σταμάτησε την επιτυχή σου πρόοδο στη μελέτη. Οποιοσδήποτε σε βοηθάει με αυτά που μελετάς θα χρησιμοποιούσε αυτή τη μέθοδο και θα μπορούσες και εσύ να τη χρησιμοποιήσεις για να βοηθήσεις οποιονδήποτε άλλο.

Μόλις αρχίσεις να προχωράς πιο αργά ή να μην αισθάνεσαι και τόσο «ξύπνιος» όσο ήσουν δεκαπέντε λεπτά πριν, είναι ώρα να χρησιμοποιήσεις τη Βασική Λεξισαφήνιση και να ψάξεις για την παρανοημένη λέξη.

Μην περιμένεις μέχρι να αρχίσεις να αισθάνεσαι μισοκοιμισμένος ή να αποκοιμηθείς στην πραγματικότητα ενώ μελετάς κάτι. Αυτό σημαίνει ότι έχεις ήδη καθυστερήσει πολύ να βρεις και να αποσαφηνίσεις την παρανοημένη λέξη. Προσπέρασες μια λέξη που δεν κατανόησες πλήρως πολύ πριν να αρχίσεις να νιώθεις νυσταγμένος.

Αν έχεις δει ποτέ ένα άλλο άτομο να αποκοιμιέται διαβάζοντας ένα βιβλίο, τότε έχεις δει τι συμβαίνει πολύ αργότερα από το σημείο που το άτομο είχε μια αίσθηση κενού επειδή προσπέρασε μια παρανοημένη λέξη.

Και να θυμάσαι ότι δεν είναι ένα σύνολο λέξεων ή μια ιδέα που είχε παρανοηθεί· είναι μια παρανοημένη λέξη. Το να προσπεράσεις μια παρανοημένη λέξη είναι πάντα αυτό που συμβαίνει πρώτο. Είναι αυτό που συμβαίνει προτού ένα ολόκληρο θέμα να παρανοηθεί.

Η Βασική Λεξισαφήνιση γίνεται ως εξής:

1. Αντιλαμβάνεσαι ότι δεν προχωράς στη μελέτη σου τόσο γρήγορα όσο πριν ή ότι δεν είσαι τόσο ξύπνιος όσο ήσουν νωρίτερα. Θα μπορούσε επίσης να συμβαίνει ένα από τα ακόλουθα:

Μειώθηκε απλώς το ενδιαφέρον σου γι’ αυτό που μελετούσες.

Σου παίρνει πολύ χρόνο να ολοκληρώσεις κάτι.

Ίσως να χασμουριέσαι.

Ίσως να σχεδιάζεις αφηρημένα (να σκετσάρεις ή να φτιάχνεις μοτίβα ή σχέδια με ένα στιλό ή μολύβι).

Ίσως να ονειροπολείς κ.λπ.

2. Μόλις συμβεί αυτό, θα πρέπει να σταματήσεις και να ψάξεις πιο νωρίς σε ό,τι μελετούσες και να βρεις την παρανοημένη λέξη. Πάντα θα υπάρχει μία εκεί και θα πρέπει να τη βρεις. Δεν υπάρχει καμιά εξαίρεση. Μπορεί η παρανοημένη λέξη να βρίσκεται δύο ή περισσότερες σελίδες πιο πριν από το σημείο όπου σταμάτησες να μελετάς. Αλλά βρίσκεται πάντα πιο πριν στο κείμενο από το σημείο όπου βρίσκεσαι τώρα.

3. Βρίσκεις τη λέξη. Μπορεί να την αναγνωρίσεις ενώ ψάχνεις νωρίτερα για να τη βρεις, αλλά αν δεν μπορείς να τη βρεις, εσύ ή το άτομο που σε βοηθάει με τη μελέτη σου μπορείτε να διαλέξετε λέξεις απ’ οτιδήποτε διαβάζεις που θα μπορούσαν να είναι η παρανοημένη λέξη. Το άτομο που σε βοηθάει μπορεί να ρωτήσει: «Τι σημαίνει ______;» για να δει αν μπορείς να δώσεις τον σωστό ορισμό.

4. Όταν έχεις βρει την παρανοημένη λέξη, την κοιτάζεις σε ένα λεξικό και την αποσαφηνίζεις σύμφωνα με το τμήμα Βήματα για την Αποσαφήνιση μιας Λέξης αυτού του μαθήματος. Την κοιτάς και αποσαφηνίζεις τον ορισμό που ταιριάζει με τα συμφραζόμενα. Τη χρησιμοποιείς σε προτάσεις δικής σου δημιουργίας, μέχρι να την κατανοείς πλήρως. Μετά αποσαφηνίζεις καθέναν από τους ορισμούς που παρατέθηκαν και χρησιμοποιείς τον καθέναν αρκετές φορές σε προτάσεις, μέχρι να κατανοείς πλήρως τη λέξη. Στη συνέχεια αποσαφηνίζεις την ετυμολογία και τους ιδιωτισμούς ή τα συνώνυμα κ.λπ.

5. Τώρα που έχεις μια πλήρη κατανόηση της λέξης, επιστρέφεις σ’ αυτά που διάβαζες και διαβάζεις για άλλη μια φορά το μέρος που περιείχε την παρανοημένη λέξη. Αν ακόμη δεν είσαι «ξύπνιος», πρόθυμος να συνεχίσεις, δεν αισθάνεσαι πιο χαρούμενος σχετικά με το θέμα, τότε υπάρχει κάποια άλλη παρανοημένη λέξη πιο πριν στο κείμενο. Θα πρέπει να τη βρεις και να την αποσαφηνίσεις επαναλαμβάνοντας τα βήματα 2 έως 5 παραπάνω.

6. Όταν αισθανθείς ξύπνιος και ενθουσιώδης και πάλι, αυτό είναι το τελικό αποτέλεσμα της Βασικής Λεξισαφήνισης. (Αν έχει διαφύγει κάποια λέξη που δεν κατάλαβες ή αν υπάρχει μία παρανοημένη λέξη πιο πριν στο κείμενο, το αποτέλεσμα αυτό δε θα επιτευχθεί. Αν συμβεί αυτό, επανάλαβε τα βήματα 2 έως 5.) Αν είσαι τώρα ενθουσιώδης, συνέχισε να μελετάς το κείμενο από το σημείο όπου βρέθηκε και αποσαφηνίστηκε η παρανοημένη λέξη.

Με λίγα λόγια, τα βήματα της Βασικής Λεξισαφήνισης είναι τα ακόλουθα:

α. Βρες το σημείο όπου δεν είχες καμία δυσκολία.

β. Βρες το σημείο όπου έχεις τώρα δυσκολία.

γ. Η παρανοημένη λέξη θα βρίσκεται ακριβώς στο τέλος του σημείου όπου δεν είχες δυσκολία. Θα βρίσκεται ακριβώς σ’ αυτή την κοντινή περιοχή. Μπορείς να την εντοπίσεις επακριβώς.

2. ΑΠΛΗ ΛΕΞΙΣΑΦΗΝΙΣΗ ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΔΥΝΑΤΑ

Κάθε φορά που βοηθάς παιδιά, άτομα που έχουν άλλη μητρική γλώσσα ή κάποιον που δεν είναι σε θέση να διαβάσει ή να γράψει καλά, μπορείς να χρησιμοποιήσεις την Απλή Λεξισαφήνιση Διαβάζοντας Δυνατά για να τους βοηθήσεις.

Βάζεις το άτομο να διαβάσει δυνατά ώστε να μπορείς να καταλάβεις τι συμβαίνει στην περίπτωσή του. Τα πιο εκπληκτικά πράγματα μπορούν να συμβούν, όπως τα ακόλουθα:

α. Το άτομο μπορεί να παραλείψει εντελώς μια λέξη.

β. Μπορεί να αλλάξει μια λέξη και να πει κάτι άλλο.

γ. Μπορεί να διστάσει όταν βλέπει ορισμένες λέξεις.

Η Απλή Λεξισαφήνιση Διαβάζοντας Δυνατά γίνεται ακολουθώντας τα βήματα που παρατίθενται παρακάτω. Εσύ και το άτομο που θα διαβάζει θα έχετε και οι δύο ένα αντίτυπο του ίδιου βιβλίου ή κειμένου μπροστά σας.

Όταν δουλεύεις με ένα άλλο άτομο και κάνεις τα βήματα της Απλής Λεξισαφήνισης Διαβάζοντας Δυνατά μ’ αυτό το άτομο, ονομάζεσαι «λεξισαφηνιστής» επειδή τον βοηθάς να βρει και να αποσαφηνίσει τις παρανοημένες λέξεις του. Το άτομο που διαβάζει δυνατά το κείμενο και λαμβάνει λεξισαφήνιση αναφέρεται ως ο «μαθητής».

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ

1. Πες στον μαθητή να διαβάσει το κείμενο δυνατά, ενώ τον παρακολουθείς, διαβάζοντας το αντίτυπο του υλικού που έχεις μπροστά σου.

2. Κάθε φορά που παραλείπει ή αλλάζει μια λέξη ή διστάζει ή συνοφρυώνεται καθώς διαβάζει μια λέξη, μίλησέ του γι’ αυτό αμέσως.

3. Διόρθωσέ το κοιτάζοντας τη λέξη που παρέλειψε ή άλλαξε, ή στην οποία δίστασε ή συνοφρυώθηκε ενώ τη διάβαζε. Βρες τον ορισμό γι’ αυτή στο λεξικό ή εξήγησέ του τον.

4. Όταν έχεις αποσαφηνίσει τη σημασία της λέξης, βάλε τον μαθητή να πάει πίσω στο βιβλίο ή στο υλικό και να συνεχίσει το διάβασμα και πρόσεξε την επόμενη φορά που παραλείπει ή αλλάζει μια λέξη ή διστάζει ή συνοφρυώνεται.

Κάθε φορά που συμβαίνει αυτό, επανάλαβε τα βήματα 2 έως 4 παραπάνω.

Κάνοντας την Απλή Λεξισαφήνιση Διαβάζοντας Δυνατά μπορείς να βοηθήσεις κάποιον που προχωράει αργά ενώ μελετάει και επίσης να βοηθήσεις το άτομο να βελτιώσει την ικανότητά του να διαβάζει.

Αφού κάνει την Απλή Λεξισαφήνιση Διαβάζοντας Δυνατά, το επόμενο βήμα του ατόμου είναι να μάθει πώς να χρησιμοποιεί ένα λεξικό για να κοιτάζει και να αποσαφηνίζει τη σημασία των λέξεων από μόνος του καθώς προχωράει.