Lesea le sa fepuwang ka nepo ha le na bophelo bo botle feela, ha le na thabo, mme ena ke taba e tshwenyang motswadi e mong le e mong e motjha. Phepo e nepahetseng (dijo tse hlokahalang ho o boloka o phetse hantle), e bohlokwa hore o be le bophelo bo botle. Ho ipapisitse le boiphihlelo ba ka, hona ke ntho e ileng ya sebetsa. E ntse e fanwa e le ntlha e thusang ho batswadi ba batlang mekgwa e metle ya ho hodisa bana ba phetseng hantle.

Ho bonahala dipetlele tse ding le dingaka di amohetse polelo ya hore “lesea le nonneng kajeno le bolela mokudi hosane.”

Tse ding tsa dijo tse fanwang dipetlele le ke dingaka tsa masea—e leng tlatsetso e nang le phofshwana eo o lokelang ho e qhibidihisa ka metsing le ho fepa lesea—di fumanwe di hlonamisa lesea. Haeba o kile wa e latswa, ​​o tla dumellana le lesea. E a tshabeha.

Ho feta moo, ke khabohaedreite feela. Dikhabohaedreite ke dintho tse jwaloka bohobe, phasta, ditapole, mahe a dinotshi, tswekere, jj. Dijo tsa masea ha di na protheine e hlokahalang ho bopa dinama le masapo. Protein ke efe kapa efe ya sehlopha se seholo sa likhemikhale tseo e leng karolo ya bohlokwa ya dintho tsohle tse phelang. Diprotheine di fumanwa dijong tse kang nama, kase, tlhapi kapa mahe mme di a hlokahala hore mmele o hōle mme o be matla. Dijo tse lokisitsweng bakeng sa masea kajeno di baka ho nona feela. Ha o bona lesea le shebahalang le atile haholo ebile le ruruhile, wa tseba hore lesea le feptjwa feela dijo tse tswakilweng ka lebese, tswekere (mofuta wa tswekere o fumanehang ho ditholwana, mahe a dinotshi, dimela le dinama tsa diphoofolo) le metsi—kaofela ke dikhabohaedreiti.

Sesosa se seholo sa ho hlonama dilemong tsa pele tsa bophelo ba lesea ke dijo. Ngwana a kanna a feptjoa, eya. Empa ka eng? Ho latswa ka mokgwa o tshabehang, phepo e phahameng ya dikhabohaedreite tse nang le tharollo ya lebese kapa lebese le lesesane la matswele la mme ya sebetsang ka thata? Karolo ya dijo e tlameha ho ba le diprotheine tse boima. Protein ke moaho wa methapo le masapo. Lesole le lemetseng le ke ke la fola ntle le ho fumana diprotheine tse ngata. Diso (leqeba letlalong kapa letlalong ka hare ho karolo ya mmele, jwalo ka mpa) di ke ke tsa fola hantle ntle le ho fuwa phepelo e matla ya diprotheine.

Ho etsa boko, masapo le disele, ngwana o lokela ho fuwa protheine—ho tloha ha a le matsatsi a mabedi ho isa ho bonyane dilemo tse tharo. Seo se etsa masea a matla, a matle le a tlhokomedisong a robalang hantle mme a phetse hantle.

Bothata bona bo ile ba rarollwa pele e le taba ya motho ka mong. Jwaloka ntate ya nang le moshanyana ya neng a ke ke a phela, ho ile ha hlokahala hore ho nkuwe bohato bo potlakileng ho mo pholosa. (1) O ile a tlameha ho tswa sepetlele, (2) bothata bo ile ba tlameha ho fumanwa mme (3) ba tlameha ho lokiswa. Nako yohle e neng e le teng e ne e le ka tlase ho dihora tse mashome a mabedi a metso e mene. O ne a eshwa.

Kahoo (1) o ile a ntshwa sepetlele. Mme (2) ho fumanwe hore o hana kapa ha a kgone ho ja. Mme (3) fomula e ileng ya mofa phepo eo a e hlokang e ile ya etswa mme a e newa. Fomula ke risepe kapa ditaelo tsa ho kopanya metswako bakeng sa ho lokisa ntho, jwalo ka motswako wa divithamini, dijo tsa lesea, jj.

Fomula e sebedisitse harese (dijo-thollo tse tswang mofuteng wa semela sa poone). Mabotho a Roma a ne a ile a tsamaya le ho lwana dintwa ha a ntse a iphepa ka ho ja dijo tsa harese, dijo-thollo tse nang le protheine e phahameng haholo. Foromo ena e haufi haholo le lebese la motho le ka kopanywang habonolo. Ke mokgwa wa kgale wa Roma ho tloha dilemong tse ka bang 2200 tse fetileng.

Ho thata ho e etsa. O tlameha ho sebedisa pitsa kapa ketlele e nnyane ho pheha harese (e hlile e silafatsa pitsa, kahoo o tla hloka pitsa e sebedisetswang ho pheha harese feela kamehla). Mme o tlameha ho pheha harese nako e telele ho fumana metsi a harese, ka hona ka dinako tse ding ho bonolo ho e lebala hore e ka setofong ebe e ya tjha. Empa leha ho le jwalo, e bohlokwa bakeng sa ntlo e kgutsitseng le lesea le phetseng hantle.

O kopanya phepelo e felletseng ya dihora tse mashome a mabedi a metso e mene ya risepe ena ya harese letsatsi le leng le le leng, e tshele ka dibotlolong tse hlwekisitsweng ebe o e beha moo e tla dula e bata. Kamehla futhumatsa botlolo ho fihlela e ka ba 98.6°F kapa 37°C (e hlahlobe ka ho e fafatsa ka morao letsohong la hao ho bona hore na e futhumetse kapa e phodile haholo) pele o e fa ngwana.

Mme, leha o leka ho boloka lesea ka kemiso, o bowatla haeba o sa fepe ngwana ha a lapile.

Lesea, ha le se le jele karolo e felletseng ya dijo, hangata le robala dihora tse ngata. Haeba le sa etse jwalo, kamehla ho na le lebaka, jwalo ka leleiri le metsi. Ha ngwana ya sa lokelang ho lla a etsa jwalo, tsoma ho fihlela o fumana hore hobaneng. Se ke wa latela maikutlo a fosahetseng a hore (1) lesea le manganga feela kapa (2) ke bokudi bo tebileng bo hlokang tshebetso hanghang. Sebakeng se itseng kaekae o tla fumana lebaka la nnete.