Emotie betekent de gevoelens die iemand heeft die hij gewoonlijk uit door zijn gelaatsuitdrukking of door de manier waarop zijn lichaam zich gedraagt. Enkele voorbeelden van emotie zijn opgewektheid, verveling en angst.

Toon betekent iemands emotionele gesteldheid. Deze kan tijdelijk zijn of over een heel lange periode.

Een schaal is een serie stappen of niveaus die zijn opgesteld in een volgorde.

De Toonschaal van Emoties geeft alle emoties weer die iemand op enig moment in zijn leven kan ervaren.

De Toonschaal vertelt je ook wat je kunt verwachten van hoe een persoon zich op enig moment gedraagt. Wanneer iemand zich op een bepaald niveau van de Toonschaal bevindt, gedraagt hij zich op een bepaalde manier. Door dus te weten wat elk niveau van de Toonschaal is, kun je voorspellen hoe iemand zich zal gedragen.

Er zijn maar een paar elementaire emoties op de Toonschaal. Bovenaan is er de emotie van enthousiasme. Enthousiasme betekent een gevoel van opwinding ergens over en een sterk verlangen om erbij te worden betrokken. En daar vlak onder heb je iemand die gewoon blij is met wat hij aan het doen is.

En dan, net daaronder, heb je een emotie waar iemand zich ervan weerhoudt openlijk opgewekt te zijn. Wanneer je deze emotie observeert, krijg je het gevoel dat de persoon gewoon een beetje bang is om ergens naar te reiken. Dit niveau van de Toonschaal wordt conservatisme genoemd. Onder conservatisme vinden we het toonniveau tevreden. Tevreden betekent dat iemand zo’n beetje stilletjes gelukkig is. Hij is voldaan.

Onder dit niveau krijgen we verveling. Verveling is het punt waarop er niets verkeerd is, maar waarop er ook niets plaatsvindt. De persoon heeft het gevoel dat de dingen die hij wil doen gewoon een beetje te moeilijk voor hem zijn en dus doet hij ze in feite maar niet. Er is niets gevaarlijks aanwezig, maar er is ook niets opwindends. Hij maakt zich nergens voor uit de voeten en hij heeft niets voor ogen – hij zit gewoon maar een beetje daar op één plek en is niet werkelijk iets aan het doen. Dat is verveling.

Wanneer je probeert iemand die zich verveelt iets te laten doen, zal hij net een beetje onvriendelijk en geïrriteerd naar je zijn. Hij gaat een beetje naar beneden op de Toonschaal. En de volgende die zich hieronder bevindt, is dus antagonisme. Antagonisme is een gevoel van ergernis en irritatie veroorzaakt door andere mensen die dichter bij hem komen of naar hem communiceren.

Onder antagonisme zal de emotie van de persoon in kwaadheid veranderen. Een persoon die kwaad is, kan dermate bedreigd worden, dat hij angst zal tonen.

Angst – wanneer er te veel wordt gedreigd of te veel druk wordt uitgeoefend – zal overgaan in verdriet. Verdriet is het onvermogen om te ontsnappen aan angst, een voorwerp dat angst inboezemt of het idee iets te verliezen dat heel belangrijk voor je is.

Verdriet, wanneer de druk te hoog of de dreiging te groot wordt, gaat over in apathie – een volledig gebrek aan interesse in of gevoel voor dingen in het algemeen, met als resultaat dat iemand geen emotie voelt en geen energie heeft.

Elk van deze emoties heeft zijn eigen gedragspatroon.

Mensen die kwaad zijn doen bepaalde dingen. Van een persoon die kwaad is, kun je verwachten dat hij dingen breekt. Je kunt verwachten dat hij oneerlijk is. Je kunt verwachten dat hij mensen om hem heen tracht te domineren door naar hen te schreeuwen, door hen te commanderen, door hen te bedreigen met bestraffing of door grof te worden. Je kent het patroon van een persoon die kwaad is wel.

Je kent ook het gedragspatroon van iemand die bang is, zoals iemand die bang is om de waarheid te vertellen of iemand die bang is om de werkelijke feiten van wat er gebeurt of van wat hij heeft gedaan onder ogen te zien. Zo iemand zal feiten veranderen in plaats van ze onder ogen te zien. Hij zal liegen over wat er gebeurd is. Hij zal de waarheid vermijden, want die is nu heel gevaarlijk voor hem. Laten we bijvoorbeeld zeggen dat een persoon inbreekt in een huis en door de politie wordt gepakt. Hij is bang voor wat er met hem zal gebeuren, dus liegt hij. Hij zegt dat hij langs het huis liep en zag dat de voordeur wijd open stond, zodat hij alleen maar het huis inliep om te zien of er binnen misschien iemand in de problemen zat.

Voor iemand die in angst leeft, zijn mensen of andere levende dingen in zijn omgeving in die mate gevaarlijk voor hem dat hij altijd bang is en een vast gedragspatroon heeft. Hij zal het niet in zijn hoofd halen om iets of iemand direct aan te vallen. Hij kan nooit op iemand afstappen om tegen die persoon te zeggen dat hij iets verkeerd deed. Hij moet Jan gaan vertellen dat Kees iets verkeerd deed en dan zorgen dat Jan naar Kees gaat en hem vertelt wat hij verkeerd heeft gedaan. Dit wordt verborgen vijandigheid genoemd. Verborgen betekent geheim of uit het zicht en vijandigheid is wanneer iemand ten opzichte van een persoon onvriendelijk is en haat toont. Mensen die bang zijn, gedragen zich op die manier.

Met de persoon die zich in verdriet bevindt, kun je alleen omgaan met de emotie van medeleven. Hij laat anderen om hem heen daarom medelijden met hem hebben en hem helpen. Hij moet zich, voor zijn eigen voortbestaan, op de een of andere manier op hen verlaten. Hij heeft het gevoel dat hij niet kan voortbestaan tenzij hij in verdriet verkeert of ziek is.

De manier waarop iemand in apathie zich gedraagt, is door te doen alsof hij dood is. Bijvoorbeeld: een soldaat krijgt met een gevecht te maken en de kogels beginnen hem aan alle kanten om de oren te vliegen. Hij kan het niet aan. Hij zal niet vechten en kan er niet vandoor gaan, dus gaat hij in apathie en hij valt plat op zijn gezicht en blijft daar doodstil liggen. Iemand zou langs kunnen komen en hem een trap geven en denken dat hij dood was en doorlopen naar iemand anders. De vijandelijke kogels raken hem niet. Hij denkt dat hij in goede conditie verkeert! Door te accepteren feitelijk dood te zijn, wordt hij dat ook en daardoor gaan dingen die gevaarlijk zijn weg en laten hem met rust. Er zijn mensen die dit gedragspatroon gebruiken als voortbestaansmiddel in het leven: “Als ik maar dood genoeg ben, zal niemand me lastigvallen.”

Als je er echt eens naar kijkt, kun je wel zo’n persoon vinden. Het zou de persoon kunnen zijn die kranten op de hoek van de straat verkoopt. Je kunt iemand in apathie herkennen aan wat hij zegt. Zijn conversatie zal zoiets zijn als: “Ik ben niet gevaarlijk. Ik vorm geen bedreiging voor je. Ik vorm geen bedreiging voor het leven. Dat zou ik niet kunnen. Ik kan niets doen. Dus je hoeft me niet aan te vallen. Ik ben dood.”

Stel je voor dat je goed nieuws had over een nieuw project waar je enthousiast over was en je deelde het met mensen op verschillende niveaus van de Toonschaal. Hoe zouden ze reageren?

Iemand in verdriet denkt bijvoorbeeld dat hij heel dicht bij de dood is en dat het allemaal toch hopeloos is. Voor hem is het nutteloos om door te gaan en het leven is toch al min of meer een pijnlijke ervaring. Hij wil er gewoon zitten en medelijden met zichzelf hebben. Zo handelt iemand in verdriet. Hij zal met alles in het leven op die manier omgaan, met inbegrip van jouw goede nieuws.

Hoe zit het met iemand in angst? In zijn ogen wordt zijn leven constant bedreigt. Hij zal alles wat je hem vertelt dat spannend is, onbelangrijk maken. En iedere keer dat jij enthousiast (opgewonden en zeer geïnteresseerd) bent over iets wat je gaat doen en probeert hem erbij te betrekken, zal hij jou ook onbelangrijk en waardeloos maken.

Als je naar een man zou gaan die heel erg conservatief was en zou zeggen, “We hebben dit ontzettend grote spannende project dat we dit jaar gaan doen”, zal de conservatieve persoon beginnen te praten over dingen langzaamaan doen. Hij zou kunnen zeggen: “Nou, heb je hier goed over nagedacht en heb je dit zorgvuldig gepland?” En tussen haakjes, tegen de tijd dat je het gesprek met deze persoon hebt afgerond, zou je wensen dat je hem nooit had gesproken. Hij heeft zeer veel redenen waarom je niet enthousiast over dit project moet zijn, maar hij zegt niet dat hij het ermee oneens is.

En dan kom je bij iemand die hoog op de Toonschaal zit op het toonniveau van geluk. Je vertelt hem over het project en hij zegt: “Fantastisch!” En je vertelt hem dat het zus-en-zo en dit-en-dat zal zijn en je gaat het zo doen en hij zegt: “Wauw!” En deze man zal er iets aan toevoegen. Hij maakt er een nog geweldiger project van. Hij is de enige met wie je op een dergelijke manier kunt praten.

Kortom, wanneer je de schaal van emoties kent, is het mogelijk om te weten hoe mensen zullen handelen en kun je zien hoe ze zich in het leven zullen gedragen.

De enige waarde die iets heeft, is hoe nuttig het is en of het al dan niet werkt.

De Toonschaal van Emoties is beslist nuttig en werkt zeer zeker.